بخش 15

انسان، درمیان تمام موجوداتی که خداوند متعال آفریده‌است، از نعمت عقل بهره‌مند است و با همین نعمت، از درون هدایت می‌شود. پیامبران نیز به‌عنوان حجت‌های خداوند، از بیرون راهنمای او هستند. بر این اساس، انسان حق انتخاب و تصمیم‌گیری و آزادی در عمل و اراده دارد و هیچ‌گاه نمی‌تواند به‌بهانۀ شرایط خاص زمانی یا مکانی و یا نظایر این‌ها، ادعا کند که نتوانسته‌است از قدرت انتخاب و آزادی خودش بهره بگیرد. اگر انسان هیچ اختیاری نداشت، هیچ تکلیفی هم متوجهش نبود، اما او با انتخاب و تصمیم نهایی خود، در مسیر خیر یا در مسیر شر گام برمی‌دارد و مسئولیت اعمالی که انجام می‌دهد با خود اوست، حتی شرایط محیطی نیز نقش مؤثری در این میان ندارند. پسر و همسر حضرت نوح علیه السلام با وجود تبلیغ طولانی این پیامبر، هردو در جبهۀ مخالفینش قرار داشتند و آسیه، همسر فرعون، با این‌که شوهرش ادعای ربوبیت و الوهیت داشت، توانست با انتخاب صحیح و استفادۀ درست از آزادی خویش، نام خود را در ردیف نام بهترین و مؤمن‌ترین زنان به‌ثبت برساند. ازطرفی وجود برخی فرزندان ناشایسته‌ای که در خانۀ ائمۀ معصومین علیهم السلام بزرگ شدند نیز دلیل بر آن است که شرایط محیطی، چه مثبت و چه منفی، هیچ‌گاه عامل تعیین‌کننده و نهایی و قطعی نیست. انسان موجودی دارای اختیار و بهره‌مند از نعمت آزادی است.