بخش 26

اسلام بر همدردی با مصیبت‌‌زده و مصیبت‌دیده و تسلی دادن به آن‌ها تأکید دارد، زیرا بسیار به همدردی و پشتیبانی معنوی و روحی نیازمندند. معمولاً مجلسی برای عرض تسلیت به صاحبان عزا و بازماندگان، در خانۀ متوفی، مسجد و یا تکیۀ محل برگزار می‌شود و مردم با لباس‌هایی تیره و اغلب سیاه، برای تسلای بازماندگان و نشان دادنِ علاقۀ خود به متوفی در آن شرکت می‌کنند، سزاوار است که شرکت‌کنندگان مخفیانه در مراسم شرکت نکنند و به‌نحوی خود را به صاحبان عزا نشان دهند و آنان را از همدردی خود آگاه سازند. چنین رفتاری به‌دلیل آن‌که نوعی عبادت اجتماعی است، نه‌تنها هیچ منافاتی با خلوصِ نیت ندارد و از مصادیق ریاکاری به‌شمار نمی‌آید، بلکه در روایات نیز بر آن تأکید شده‌است. امام صادق‌علیه‌السلام در این باره فرموده‌اند: «تسلیت دادن به خانوادۀ مردگان که واجبی دینی است، باید بعد از دفن مرده انجام شود و کمترین مقدار تسلیت آن است که [در مجلسی حاضر شوی تا] صاحب عزا تو را ببیند.»[1] از دیگر حکمت‌های شرکت در چنین مجالسی آن است که انسان را به یاد خدا و قیامت می‌اندازد و او را از دلبستگی به دنیا بازمی‌دارد. حال اگر مراسم ختم مانند مهمانی باشکوهی برگزار شود که در آن غذاهای رنگارنگ تهیه شده‌است و در اختیار مهمانانی بسیار آراسته قرار گرفته‌است که گویا به جشنی آمده‌اند، آیا می‌توان آن را یادآور آخرت دانست و آیا اساساً شایسته است که مراسم ختم با تشریفات بسیار زیادی همراه باشد؟! قطعاً این تشریفات با هدف اصلیِ برگزاری این مراسم براساس آموزه‌های دین مغایرت دارد.   [1]) وسائل‌الشیعه، ج ۳، ص ۲۷۷.