بخش10

علامه طبرسی در مجمع‌البیان می‌نویسد: «خواب بر چهار قسم است: اول، خوابى که ازجانب خداست و تعبیر دارد؛ دوم، خوابى که زاییدۀ وسوسه‌‌هاى شیطان است؛ سوم، خوابى که براثر غلبۀ اخلاط بدن، ازقبیل خون، بلغم، صفرا، و سودا به‌وجود مى‌‌آید؛ چهارم، خواب‌هایى که زاییدۀ پاره‌اى از افکار است. سه قسم اخیر از خواب‌هاى پریشان و قسم اول الهام است.»[1] در دسته‌بندی دیگری، به‌طورکلى خواب‌ها داراى سه نوع کلى‌اند، اول، خواب‌هاى صریحى که احتیاجى به تعبیر ندارند؛ دوم، اضغاث احلام که به‌لحاظ دشوارى یا تعذر تعبیر ندارند؛ سوم، خواب‌هایى که نفْس در آن با حکایت و تمثیل تصرف کرده‌است، این نوع از خواب‌ها هستند که تعبیر مى‌شوند. ازنظر قرآن، تعبیر یا تأویل خواب یک علم است و خداوند به هرکس بخواهد این علم را می‌دهد. تعبیر خوابی که در ادبیات قرآنی با اصطلاح تأویل رؤیا بیان شده‌است[2] به معنای برگرداندنِ زبان رؤیا به زبان روزمره و عادی است. رؤیاها ممکن است گاهى منبعى براى معرفت باشند، البته این موضوع درمورد هر رؤیایى و دربارۀ هر معبّر و تفسیرکنندۀ خوابی صدق نمی‌کند.   [1]) مجمع‌البیان، ج ۴، ص ۴۸۱. [2]) دانشنامۀ جهان اسلام، ج ۱، ص ۲۱۷.