فضای امن را چطور در مجازی برای کودکانمان ایجاد کنیم؟

سرهنگ علی‌محمد رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری می‌گوید که حس مسئولیت پذیری در کودکان باعث می‌شود که حضوری امن تر و مدیریت شده تر در فضای مجازی ایجاد شود.  

بنیاد تحول اجتماعی؛ سرهنگ علی‌محمد رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری گفته که، قید و بند اخلاقی توسط برخی از افراد در فضای مجازی نادیده گرفته می‌شود و در برخی از موارد زمینه نقض حریم خصوصی و هتک حیثیت دیگران فراهم می‌شود.

او در گفتگوی که با خبرگزاری تسنیم داشته گفت: یکی از مهمترین دغدغه والدین امروزی، نوع فعالیت‌های مجازی فرزندان در بستر اینترنت و به خصوص شبکه‌های اجتماعی است. 

در چند سال اخیر موضوع حقوق کودکان و نوجوانان بارها مورد بحث در سطح کارشناسی و رسانه‌ای بوده و برنامه‌های برای سالم سازی این فضا توسط برخی از مراکز انجام شده است. بعد از شیوع کرونا و غیر حضوری شدن مدارس، دسترسی دانش آموزان به فضای مجازی بیشتر شد، این در حالی بود که به بیشتر دانش آموزان و کودکان نحوی صحیح استفاده از شبکه‌های مجازی آموزش داده نشده بود.

رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری می‌گوید: موضوع صیانت از حقوق کودک در فضای مجازی مسئله‌ای مهم و در خور توجه است که کم توجهی به آن می‌تواند آسیب‌ها و صدمات جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد که نقش والدین در این خصوص بسیار محسوس است. 

او با اشاره به لزوم تربیت و تقویت حس مسئولیت‌پذیری در کودکان گفت: فضای مجازی دقیقا به مانند فضای واقعی است با این تفاوت که دسترسی آزادانه و نامحدود به اطلاعات بسیار راحت‌تر است. قید و بند اخلاقی توسط برخی از افراد در فضای مجازی نادیده گرفته می‌شود و در برخی از موارد زمینه نقض حریم خصوصی و هتک حیثیت دیگران فراهم می‌شود. لذا لازم است هوشیاری لازم به فرزند داده شود. 

به گفته رجبی: ابتدایی‌ترین کاری که به ذهن والدین می‌رسد اعمال محدودیت در دسترسی به اینترنت و استفاده از ابزارهای هوشمند است که البته به تنهایی نمی‌تواند کافی و اثربخش باشد.

رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری گفت: یکی از مهمترین کارهایی که والدین باید در نظر داشته تربیت حس مسئولیت‌پذیری در کودکان است به نحوی که کودک بداند مسئولیت هر نوع فعالیت در فضای مجازی بر عهده اوست و می‌تواند برای وی تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد. این موضوع بیشتر در انتشار محتوا در فضای مجازی صادق است که اگر هوشمندانه و اصولی صورت نگیرد می‌تواند زمینه نقض حریم خصوصی خود و دیگران را فراهم کند. 

رجبی بیان کرد: وقتی کودک خود را آزادانه در چنین فضایی می‌بیند رفته رفته تصور می‌کند، در زندگی روزمره خود نیز می‌تواند همانند فضای مجازی از قید و بند قوانین خانواد و جامعه خارج شده که این موضوع زمینه عدم پذیرش مسئولیت در عرصه‌های زندگی را به همراه خواهد داشت و در نتیجه در ارتباطات خود با دیگران دچار مشکل می‌شود. 

رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا فراجا در ادامه افزود: اولین قدم این است که خانواده‌ها برای استفاده بهینه از فرصت‌های فضای مجازی برای فرزندان خود، ایجاد مسئولیت پذیری و آشنایی آن‌ها با فضای مجازی است. والدین در کنار این امر نیز می‌توانند به عنوان راهنما یا هم بازی در کنار کودکان به طور غیر مستقیم بر عملکرد آنها نظارت داشته و کودکان خود را با سایت‌های خوب و مفید آشنا کنند. 

مجلس شورای اسلامی هم اکنون طرحی را با عنوان صیانت از فضای مجازی را مطرح کرده که  جزئیات چندانی از این طرح هنوز اطلاع رسانی نشده است.

رجبی به لزوم تغییر نحوه فرزندپروری سایبری در خانواده‌ها اشاره کرد و افزود: ایجاد مسئولیت پذیری در کودکان بهتر از نظارت محسوس و نامحسوس بر عملکرد آنها در فضای مجازی است چرا که خانواده‌ها به دلایل مختلف و وجود مشغله‌های کاری نمی‌توانند همواره همراه کودکان خود باشند و کودکان ساعت‌هایی را به تنهایی در فضای مجازی خواهند گذرانند. 

او می‌گوید: خانواده‌ها می‌توانند با پیگیری صفحه پویش کودکان سایبری در اپلیکیشن شاد و سایت پلیس فتا به آدرس https://cyberpolice.ir/cyberkids به راهکارها و اقدامات مؤثری به منظور حفاظت از کودکان خود در فضای مجازی دست یابند. خانواده‌ها در صورت نیاز می‌توانند گزارش موارد مشکوک را در سامانه پاسخگویی فوریت‌های سایبری و شماره تلفن 096380 به‌صورت شبانه‌روزی با همکاران ما در میان بگذارند.