دو و نیم میلیون معتاد به زبان یک چیز آسانی است، هر معتاد یک خانواده و پیرامونی دارد. یعنی یک جامعه 12 میلیونی ای درگیر اعتیاد این جوان ها و این کسانی هستند که معتادند. (همچنین اعتیاد) خودش منشا مفاسد بسیار دیگر است. یعنی اعتیاد موجب سرقت، جنایت، بداخلاقی، زن آزاری، فرزندآزاری، پدر و مادر آزاری و امثال اینهاست. اعتیاد حتی موجب بی کاری است (مقام معظم رهبری، جلسات آسیب های اجتماعی).

 

خط و مشی ها در زمینه آسیب های اجتماعی و اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان مبتنی بر نحوه درک مشکل یا مسئله شکل میگیرد. امروزه در کشور ما اعتیاد به عنوان یک مسئله ملی مطرح است که از نظر مردم، حکومت و قوانین بالادستی باید برای کاهش آن برنامه ریزی کرد (احترامی وطن پرست، 1393).

 

 

وقتی از مسئله اجتماعی سخن گفته می شود به پدیده های اجتماعی اشاره می شود که چهار خصیصه دارند:

 

• منشا ساختاری داشته باشند یا همراه با الزام اجتماعی باشند.

• فراگیر باشند. آثار آن فراتر از حد فردی است.

• قاعده سودمندی را نقض یا تقویت می کند و بر کیفیت زندگی یا مهم ترین ارزش های مورد توافق جامعه اثر مستقیم مثبت/منفی دارند.

• قابل کنترل است، راهکار اجتماعی دارد و برای کاهش آن باید سیاست های اجتماعی کلان درگیر شوند.

 

باوجود آنکه در کشور ما اعتیاد به عنوان یک مشکل اجتماعی تلقی می گردد اما هنوز نوعی وفاق کلی بر روی اعتیاد به مواد مخدر به عنوان جرم، بیماری، عدم آگاهی یا مسئله اجتماعی وجود ندارد و دستگاه های مسئول، رویکردهای متفاوتی نسبت به آن دارند. در واقع، معتاد یا بیمار یا سایر نگاه ها نسبت به فرد معتاد، نه تنها راه درمان آن را متمایز می کند بلکه مسئولیت و مسیر نهادهای مختلف را هم تعیین می کند. همچنین نوع نگاه منجر می شود قوانین متفاوتی در کشور شکل گیرند و مبتنی بر آنها راهبردها، راهکارها و عملیات های متفاوتی انجام گیرد که طبیعتا نتایج بسیار بافاصله ای از هم خواهند داشت. مثلا اگر اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان را به عنوان یک بیماری تلقی گردد، به تبع آن فرد معتاد در بیمارستان یا کمپ های ترک اعتیاد مورد معالجه قرار خواهد گرفت. درصورتیکه اگر فرد معتاد به عنوان مجرم در نظر گرفته شود در در مراجع قضایی و انتظامی مورد بازخواست قرار خواهد گرفت.

 

این مثال اهمیت نظریه مبنا و نوع تلقی سیاستگذاران، قانونگذاران و تصمیم گیران حوزه اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان را به خوبی روشن می سازد. پس از نظریه مبنا اولویت بندی راهبردهای مختلف مقابله با اعتیاد به مواد مخدر هم اهمیت ویژه ای دارد. راهبردهای مختلف پیشگیری، مبارزه، درمان و صیانت در زمینه اعتیاد اولویت بندی کشور را برای مقابله با اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان را به خوبی تشریح می کند.