بنیاد تحول اجتماعی،مدیریت بحران در ژاپن به لطف قانون اقدامات اساسی برابر بلایا از نظر یکپارچه‌سازی و برنامه‌ریزی درست ارتقا یافته و اقداماتی جامع برای زلزله‌های بزرگ‌مقیاس و ویران‌کننده به صورت جداگانه انجام و در نظر گرفته شده است.
روش های ژاپنی برای مقابله با زلزله
الف: قانون اقدامات اساسی مقابله با فاجعه: این قانون در سال ۱۹۶۱م تصویب شده و از آن زمان تا به حال تجربیات و درس‌هایی را که در ارتباط با زمین لرزه به دست آمده منعکس می‌کند. در حقیقت، تعهدات، اختیارات و وظایف دولت مرکزی، دولت‌های محلی، خدمات عمومی و شهروندان را بیان می‌کند. طبق این دستور، دولت مرکزی باید نهاد CDMC را که شامل نخست وزیر به عنوان رئیس، وزرا و چندین عضو دیگر هستند تشکیل دهد.
ب: قانون اقدامات ویژه در مقابل فاجعه زلزله : در ۱۹۹۵م زلزله‌ای در منطقه آواجی هانشین Awaji-Hanshin اتفاق افتاد که خسارات شدیدی را به بار آورد. در نتیجه قانون اقدامات ویژه در مقابل فاجعه زلزله تصویب شد تا آماده‌سازی برای زلزله در هر کجای ژاپن را بهبود ببخشد. این قانون فرمانداران استان‌های محلی را به همفکری با شهرداران دولت‌های شهری تشویق می‌کند تا برنامه پنج‌ساله‌ای را در مورد ساختمان‌ها و بهبودبدهند.
اقدامات جهت مقابله با زلزله‌های بزرگ مقیاس: اقداماتی جهت مقابله با زلزله‌های بزرگ مقیاس از سوی CDMC در نظر گرفته شده است. در ابتدا یک سری ویژگی‌ها در مورد زلزله‌ها تخمین زده می‌شوند مانند تمرکز و مدل زلزله، سپس شدت توزیع لرزش تخمین زده می‌شود که با این فاکتور تعداد ساختمان‌های تخریب شده، میزان مرگ و میر و خسارات اقتصادی نیز برآورد می‌شوند.
توکیو شهری بدون توقف مقابل زلزله
ایرنا نوشت:بزرگترین زلزله‌ای که در یک قرن گذشته در کلانشهر توکیو رخ داد Kanto در سال ۱۹۲۳ بود که ۹.۷ ریشتر قدرت داشت و موجب خسارات بسیار شدیدی شد. مجموعاً صد هزار نفر تعداد کشته‌شدگان و گمشده‌ها بود. زمین لرزه‌هایی با بزرگی ۸ ریشتر به صورت دوره ای در فواصل ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال در این منطقه اتفاق می‌افتند. بعید است که زلزله‌ای به این بزرگی طی ۱۰۰ سال رخ دهد اما زلزله های داخلی با ۷ ریشتر چندین بار بین دو زلزله کلاس ۸ ریشتر رخ می‌دهد. بنابراین اقداماتی جهت مقابله با زلزله‌های کلاس ۷ ریشتر انجام می‌گیرد. از میان ۱۸ مدل شبیه‌سازی شده یک مدل برای مرکز توکیو انتخاب شده است که احتمال وقوع آن حتمی است. این مدل با شدت به مرکز توکیو برخورد می‌کند و تاثیرات گسترده‌ای دارد. در نتیجه این زلزله، تخمین‌زده می‌شود که ۸۵۰ هزار ساختمان فرو می‌ریزند یا در اثر آتش سوزی می‌سوزند، ۱۱ هزار نفر مرگ و میر خواهد داشت و ۱۱۲ تریلیون ین ضرر اقتصادی به جای خواهد گذاشت.
چارچوب سیاسی که بتواند یک برنامه جامع را برای آماده سازی، پاسخگویی اضطراری و بازسازی در مقابل بلایا پوشش بدهد در سال ۲۰۰۵ تدوین شده است و کمک می‌کند توزیع عملکردها به عنوان مرکز سیاسی، اداری و اقتصادی عادلانه‌تر باشد.
تمهیدات تخلیه و نجات گرفتارشدگان در ژاپن
منظور از گرفتارشدگان در این مقاله صرفاً افراد زیر آوار نیستند، تاکید بیشتر بر افرادی است که در مسیرها، ترافیک و یا مکان‌هایی که دور از خانه‌هایشان است، گرفتار هستند. تخمین زده می‌شود که زمین لرزه در داخل توکیو ۷ میلیون نفر را مجبور به تخلیه خانه‌هایشان می‌کند که ۶.۴ میلیون نفر آنها نیاز به پناهگاه دارند و ۱۴ میلیون نفر که دور از خانه‌های خودشان هستند تحت تاثیر این شرایط قرار می‌گیرند که برای ۵.۶ میلیون نفر آنها به دلیل مسافت طولانی برگشتن به خانه‌هایشان بسیار دشوار است. چارچوبی سیاسی برای زلزله در توکیو در ارتباط با تخلیه و افراد گرفتار شده در نظر گرفته شده است. در حقیقت کمیته‌ای برای حل این مشکل تشکیل شده است که مشکلات کمی و راهکارهای پیشنهادی را تحلیل می‌کند.
در صورتی که در هر منطقه از توکیو نیاز باشد ساکنان همان منطقه اسکان داده شوند در مجموع حداقل ۶۰۰ هزار پناهگاه برای افراد نیاز است. نخستین چیزی که باید در مقابله با کمبود پناهگاه‌ها در نظر گرفته شود کاهش تعداد افرادی است که به پناهگاه نیاز دارند. یکی از راهکارهای پیشنهادی بررسی سریع این موضوع است که اگر ساختمان‌ها در هنگام پس لرزه‌ها ایمن باشند از نظر ریزش، می‌توان افراد را تشویق کرد که به خانه‌هایشان برگردند تا در امان باشند.
همچنین پیشنهاد می‌شود که تخلیه‌کنندگان تشویق به پیدا کردن پناهگاهی با والدین، نزدیکان و یا مکان‌هایی که در خارج از منطقه شوند. پیشنهاد می‌شود که هر بخش از امکانات عمومی و خصوصی برای اطمینان از ظرفیت آن بخش و هماهنگی تخلیه با بخش‌های دیگر استفاده کند. علاوه بر موارد گفته شده اقدامات مربوط به تامین ملزومات، بهره‌برداری از پناهگاه‌ها و ارائه اطلاعات مفید برای تخلیه‌کنندگان در چارچوب سیاست‌ها ذکر شده است.
اقدامات مربوط به اسکان موقت
اگر در توکیو زلزله اتفاق بیافتد، تخمین زده شده است که بیش از ۶۲.۱ میلیون تقاضا برای مسکن موقت و اضطراری در این منطقه نیاز است. در واقع تخمین زده شده است که مسکن برای تقریبا ۳۵.۱ میلیون خانوار در طول ۶ ماه پس از زلزله می‌تواند فراهم شود. بدین صورت که ۱۲۰ هزار خانوار از آنها به وسیله مسکن موقت، ۳۱۰ هزار از طریق بازسازی مسکن‌های آسیب دیده، ۲ هزار خانوار با مسکن‌های عمومی و ۹۲۰ هزار خانوار به وسیله خانه‌ها و آپارتمان‌های خصوصی آسیب ندیده در منطقه که کمتر از تقاضای ۲۷۰ هزار خانوار سکونت یابند. بنابراین به نظر می‌رسد پاسخگویی به تقاضا برای مسکن در منطقه دشوارخواهد بود. اما ظرفیت ۳۳۰ هزار خانوار یافت شده در مناطق همسایه می‌تواند این شکاف را پر کند. در نتیجه مهم است که مقدماتی تنظیم شود تا خانه‌های آسیب دیده به سرعت بازسازی شوند حالا به صورت موقت یا دائمی، تا افرادی که خانه‌هایشان را تخلیه کرده‌اند بتوانند به خانه‌های خود برگردند، ظرفیت خالی، عمومی یا خصوصی در دسترس قرار گیرد و مسکن موقت اضطراری فراهم شود.
افراد اگر بدانند که خانواده‌هایشان سلامت هستند و یا در امنیت هستند، آرامش بیشتری دارند و به سمت خانه‌هایشان برای خبر گرفتن از خانواده‌هایشان هجوم نمی‌برند.
چاره‌جویی برای کمبود سرویس‌های بهداشتی
تقاضا برای سرویس‌های بهداشتی و مکان‌هایی برای استراحت از سوی هر دو گروه (گرفتارشدگان و افرادی که قصد تخلیه مناطق را دارند) بسیار زیاد است. تهیه و تقاضا برای سرویس‌های بهداشتی بر اساس شبیه‌سازی رفتار گرفتارشدگان برآورد شده است. در واقع تقاضا برطبق فراوانی رهگذران و تخلیه کنندگان در هر ساعت تخمین زده شده و فرض بر این است که تهیه تعداد سرویس‌های بهداشتی برای استفاده اضطراری به واسطه تعمیر سرویس‌ها در مکان‌هایی مثل سوپرمارکت‌ها، پمپ بنزین‌ها، رستوران‌ها، پناهگاه‌ها و فضاهای عمومی در ۲۳ بخش توکیو تحت فرضیات مطمئنی از جمله ظرفیت، دسترسی و قطعی آب تخمین زده شده تامین شود.
به چه صورت نیاز گیر افتادگان رفع گردد؟
براساس یافته‌ها، اقداماتی برای گرفتارشدگان پیشنهاد شده است. برای افراد گرفتارشده این بسیار خطرناک است که یک‌باره به سمت خانه‌های خود حرکت کنند چون مسیرها و مکان‌های نزدیک ایستگاه‌های راه آهن را شلوغ می‌کند و احتمال درگیر شدن در سقوط دسته جمعی و مرگ ناشی از آتش و سقوط اشیا را افزایش می‌دهد. این اتفاق راه‌ها را مسدود می‌کند و مانع واکنش‌های اضطراری مانند جستجو و نجات، آتش‌نشانی، حمل و نقل اضطراری و انتقال پزشکی می‌شود. باید به صورت گسترده‌ای در نظر گرفته شود که مهم است که مردم از رفتن فوری به سمت خانه‌هایشان خودداری کنند و امور به گونه‌ای تنظیم شود که در زمان وقوع فاجعه، ایمنی یا همان سلامت خانواده‌ها به سرعت تایید شود.
همچنین پیشنهاد می شود که شرکت‌ها و مدارس آماده شوند برای مرتب کردن برخی چیزها برای کارمندان و یا دانش‌آموزان تا در آنجا برای مدتی بمانند و اجازه بدهند که روزهای بعدی به سمت خانه‌هایشان بروند که این باید با اطلاعاتی در مورد مسیرهای آماده در دسترس برای گرفتارشدگان تنظیم شود.
ساختمان‌های ضدزلزله
در زلزله awaji-Hanshin گزارش شده بود که ۳.۸۳ درصد از پنج هزار و ۵۰۰ مرگ بلافاصله پس از زلزله و به دلیل فروریختن ساختمان یا سقوط مبلمان بوده است. برطبق تخمین خسارتی که تحت نظر CDMC انجام شده است، چهار و ۲۰۰ نفر در زلزله داخلی توکیو به دلیل فروریختن ساختمان می‌میرند زمانی که زلزله پنج صبح اتفاق بیافتد. از مجموع خسارات، مشخص شد که فروریختن ساختمان نه تنها موجب مرگ ومیر بلکه شروع و گسترش آتش سوزی، تولید افرادی به عنوان گرفتارشدگان، مانع جستجو و نجات و ایجاد آوار می‌شود. بنابراین در مدیریت بحران زلزله، ساختمان ضدزلزله به عنوان یک اولویت بالا در نظر گرفته شده است.