بنیاد تحول اجتماعی؛ روند رو به رشد زنان وابسته به مواد در سراسر جهان یک پدیده اجتماعی است که از ربع آخر قرن بیستم نمایان شده است. این معضل تا چندی پیش خاص مردان تلقی می‌شد.
بر اساس پیمایش‌های صورت گرفته نوع تاثیرپذیری زنان از این ویژگی‌ها، نوع درمان و ترک این مواد را دارای شرایط خاصی می‌کند که متفاوت از مردان است. همچنین به دلیل فشار های ساختاری تعداد زنانی که به مراکز ترک اعتیاد مراجعه می کنند کمتر از تعداد واقعی است به همین دلیل است که آمار دقیقی از میزان زنانی که به مواد مخدر اعتیاد پیدا کردند وجود ندارد.
اکثر پژوهشگران این حوزه معتقدند افزایش اعتیاد به مواد مخدر و به ویژه روانگردان‌ها در میان زنان جامعه با سرعت بسیار زیادی در حال رشد هستند، که این مسئله باعث بروز مشکلات متعددی در جامعه زنان و حتی شکل گیری ناهنجاری‌های جدید می‌شود. طبق شیوع شناسی سال ۱۳۹۴ حدود ۱۰ درصد جمعیت زنان مصرف کننده مواد، زنان بوده اند که با توجه به برآورد جمعیت مصرف کنندگان مواد (دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر) زنان معادل ۲۸۰ هزار نفر از این جمعیت اند.
284 میلیون نفر بین سنین 64-15 در سال 2021 در سرتاسر جهان مواد مخدر مصرف کرده اند، که معادل 26 درصد افزایش در دهه گذشته بوده است
مصرف مواد مخدر در کشور هشدار در مورد افزایش آمار مصرف کنندگان مواد مخدر و کاهش سن مصرف مواد در زنان است، این امر در حالی که میانگین شیوع مصرف مواد در زنان در ایران از میانگین جهانی پایین تر است.
زنان حدود 49-45 درصد از مصرف کنندگان متامفتامین هستند
مصرف مواد مخدر بانوان یکی از عمده مشکلات در کشورهای دنیا است و به دلیل پیامدهای خطرناک افزایش اعتیاد زنان به مواد مخدر، دفتر جرم مقابله با مواد مخدر سازمان ملل نسبت به این موضوع هشدار داده است. دفتر جرم مقابله با مواد مخدر سازمان ملل عنوان کرده که زنان حدود 49-45 درصد از مصرف کنندگان متامفتامین و مصرف کنندگان مواد محرک داروئی، مواد شبه افیونی داروئی و آرام بخش ها را تشکیل می دهند.
همچنین این مرکز اعلام کرده که 284 میلیون نفر بین سنین 64-15 در سال 2021 در سرتاسر جهان مواد مخدر مصرف کرده اند، که معادل 26 درصد افزایش در دهه گذشته بوده است.
آمارهای رسمی جهانی عنوان کردند که کشفیات کوکائین هم افزایش داشته و به رکورد 1424 تن در سال 2020 رسید. نزدیک به 90 درصد از کوکائین کشف شده در جهان در سال 2021 در کانتینر ها و یا از طریق دریا قاچاق شده بود.
اگرچه از هر دو مصرف کننده آمفتامین حدود یک نفر زن است، یک نفر از هر 5 نفر تحت درمان برای اختلالات ناشی از مصرف آمفتامین قرار می گیرد. این امر نشاندهنده وضعیت نه چندان مطلوب زنان در حوزه درمان اعتیاد مواد مخدر در سطح جهانی میباشد.
پژوهشگران مواد مخدر در آمریکا عنوان کردند که اعتیاد یک زن در جامعه، بیش از 5 مرد برای جامعه آسیب زا است. این پژوهشگران می‌گویند که در صورتی که یک زن به یک نوع از مواد مخدر یا روانگران معتاد باشد، میتواند سرعت رشد اعتیاد در اطرافیان را حدود 10 برابر بیشتر کند در حالی که اعتیاد یک مرد نهایتا یک فرد را درگیر کند.
محدودیت زنان در ترک مواد مخدر
همچنین در این پژوهش‌ها آماده که اگر یک زن به مواد مخدر اعتیاد پیدا کرد، به طور کلی تمامی اعضای خانواده را درگیر شرایط خود می‌کند در حال که یک مرد معتاد تنها خودش درگیر مواد است.
نگرش منفی میتواند برای برخی از گروه‌ها مانند زنان محدودیتهایی ایجاد نماید. به عبارت دیگر، ترس از نگاه منفی جامعه و انزجار اکثریت جامعه از پدیده اعتیاد، احتمال دارد برخی از زنان یا حتی مردان به دلیل ترس از آبرو و واکنش اطرافیان به بیماری خود توجه نکنند و به مراکز درمانی مراجعه نکنند. این امر برای زنان پیامد های گسترده تری دارد بنابراین لزوم فرهنگ سازی در این زمینه احساس می شود.