بنیاد تحول اجتماعی؛ آمارهای سازمان جهانی نشان میدهد که سرعت رشد مصرف مواد مخدر در جهان توسط زنان در حال افزایش است، این در حالیست که هنوز پژوهشهای جامعی در این خصوص در کشور ما صورت نگرفته و آمارهای رسمی در خصوص اعتیاد بانوان متفاوت است.
بر اساس پژوهشهای صورت گرفته بعد از گرانی و بیکاری، اعتیاد به عنوان سومین مشکل در جامعه ایران عنوان شده است. موضوع اعتیاد امروزه در بین تمام کشورهای دنیا به عنوان یکی از بزرگترین مشکلات جامعه شناخته شده است.
دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) اعلام کرده، افغانستان با تولید ۹۳ ٪ از مجموع تولید مواد مخدر در جهان، بزرگترین تولیدکننده مواد مخدر است. اسکندر مومنی دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر گفته که ایران بر اساس گزارشات رسمی با فاصله در کشفیات موادمخدر رتبه اول جهان را دارد.
در حال حاضر ایران یکی از کشورهای مهم در کشف مواد مخدری است که از افغانستان در دنیا توزیع میشود.
نگاه مردانه، جلوی آمار رسمی از اعتیاد بانوان را گرفته است
سازمان بهداشت جهانی مسئله مواد مخدر را در کنار سه مسئله جهانی دیگر یعنی تولید و انباشت سلاحهای کشتارجمعی، آلودگی محیط زیست، فقر و شکاف طبقاتی از جمله مسائل اساسی شمرده است. یکی از پدیدههای که در سالهای اخیر در مورد اعتیاد مطرح شد، روند روبه رشد زنان وابسته به مواد مخدر در ایران بود که به دلیل اینکه اعتیاد در کشور هنوز به عنوان یک امر مرادنه تلقی میشود گزارش دقیقی از اعتیاد زنان در کشور وجود ندارد.
برخی از منابع آماری در ایران اعلام کردند که به ازاری هر 100 مرد معتاد در کشور 7 زن معتاد وجود دارد و در برخی دیگر از منابع این عدد کمتر و بیشتر عنوان شده است.
پژوهشگران حوزه مواد مخدر میگویند که نباید اعتیاد زنان را یک امر حاشیهای دانست و با همان روشهای که با یک مرد معتاد برخورد میشود با یک زن معتاد برخورد شود. بر اساس نتایج مطالعات موسسه نایدا (موسسه ملی مصرف اعتیاد امریکا) که در سال ۲۰۱۵ صورت گرفت؛ زنان و مردان از جنبههای مختلفی در حوزه مصرف مواد مخدر با هم تفاوت دارند. مواجهه زنان با مصرف مواد متاثر از دو عامل، جنسی یعنی تفاوتهای بیولوژیکی و جنسیت، یعنی تفاوتهای فرهنگی است؛ به این معنا که برخی ویژگیهای جسمی و بیولوژیکی در زنان وجود دارد که عامل گرایش به مواد و مصرف آن است.
اعتیاد زنان تبعات مستقیم و غیرمستقیمی بر خانواده و جامعه تحمیل میکند به طوری که آقای "رانت برنز" پژوهشگر حوزه مطالعات اجتماعی مواد مخدر میگوید یه زن معتاد به اندازه 50 مرد معتاد تبعات برای خانوادهها در جامعه دارد. او معتقد است، اگر در یک خانواده یا اجتماع اولین شخص معتاد یک زن باشد و این موضوع را نمایان کند تعداد بیشتری اعم از مرد یا زن وارد این حوزه میشود اما برعکس چنین موضوعی در جوامع کمتر صدق میکند.
از نظر آقای برنز، سیستم بدنی و جنسیتی زنان نسبت به مواد مخدر واکنشها شدیدتری نسبت به مردان میدهد و بروز بیماری ناشی از عوارض مصرف را چندین برابر میکند. به دلیل تبعات گسترده و بالای که اعتیاد بانوان برای خود شخص و جامعه دارد، در کشورهای توسعه یافته مراکز و قوانین برای پیشگیری و درمان اعتیاد در بانوان شکل گرفته شده که فعالیت تخصصی برای سالم سازی جسمی و روحی بانوان انجام میدهند.
ترس از نگاه منفی جامعه و انزجار اکثریت جامعه از پدیده اعتیاد، احتمال دارد برخی از زنان یا حتی مردان به دلیل ترس از آبرو و واکنش اطرافیان به بیماری خود توجه نکنند و به مراکز درمانی مراجعه نکنند. به دلیل اینکه در ایران اعتیاد را یک امر مردانه تلقی میکنند شاهد کم کاری در حوزه پیشگیری و فرهنگسازی اعتیاد در بانوان هستیم بنابراین نیاز است که در ابتدا نوع روش برخورد با بانوان معتاد را تغییر بدهیم و با ایجاد یک فضای راحت امکان تشویق زنان که به دام مواد مخدر افتادن را فراهم کنیم و همچنین برنامههای را برای پیشگیری اعتیاد در حوزه بانوان تدوین شود.